Archeologiczne, archeobotaniczne i paleośrodowiskowe badania w zachodniej części Niecki Nidziańskiej
Streszczenie
Celem projektu jest przeanalizowanie interakcji pomiędzy człowiekiem a jego najbliższym otoczeniem w okresie neolitu w zachodniej części Niecki Nidziańskiej. Badania będą dotyczyć dwóch podstawowych tematów. Pierwszy z nich obejmuje badania związane z poszerzeniem wiedzy na temat pożywienia roślinnego oraz gospodarki roślinnej społeczności kultury pucharów lejkowatych. Ponadto nakreślona zostanie historia przekształceń środowiska naturalnego i krajobrazu, które zostały spowodowane przez rolnictwo i użytkowanie gruntów w okresie neolitu. Obserwacje te przeprowadzone będą w mikroskali dwóch stanowisk archeologicznych (Miechów, st. 3, oraz Młodzawy-Mozgawa). Drugim obszarem zainteresowania będą badania paleośrodowiskowe, pozwalające na opisanie szaty roślinnej w skali regionalnej oraz wykrycie przemian roślinności pod wpływem warunków klimatycznych oraz postępującej w miarę upływu czasu intensyfikacji osadnictwa neolitycznego.
Archeobotaniczne i paleośrodowiskowe badania w zachodniej części Niecki Nidziańskiej prowadzone będą przy pomocy metod interdyscyplinarnych. W ramach projektu przeprowadzona będzie jakościowa i ilościowa analiza makroskopowych szczątków roślinnych (owoców, nasion, drewna, węgli drzewnych) znalezionych na dwóch stanowisk archeologicznych: Miechów, st. 3, oraz Młodzawy-Mozgawa. Wykorzystana również będzie analiza palinologiczna osadów pobranych z terenu badanych wykopaliskowo stanowisk w celu zilustrowania różnorodnych zbiorowisk roślinnych rozwijających się w pobliżu neolitycznych osad. Natomiast badania geomorfologiczne pozwolą wykryć, czy w pobliżu osiedli, na skutek działalności ludzkiej, nastąpiły odlesienia. Ponadto planowane w projekcie analizy przeprowadzone za pomocą Systemu Informacji Geograficznej (GIS), jak również uzyskanie danych w oparciu o systematyczne badania powierzchniowe i geomagnetyczne, wzbogacą w znacznym stopniu prowadzone równolegle badania archeologiczne. Z drugiej strony, w pobliżu stanowiska znajdującego się w obrębie Młodzaw i Mozgawy, w dolinie rzeki Nidy, przeprowadzonych będzie szereg analiz geomorfologicznych, palinologicznych i antrakologicznych, które w połączeniu z danymi chronologicznymi, uzyskanymi w wyniku datowań radiowęglowych, posłużą do odtworzenia przemian środowiska naturalnego podczas poszczególnych okresów holocenu w mikro- i makro skali.
Projekt przyczyni się do lepszego zrozumienia wzorców neolitycznego osadnictwa i gospodarki charakterystycznych dla kultury pucharów lejkowatych. Badania te mają interdyscyplinarny charakter, ponieważ dotyczą różnych dziedzin nauki i dzięki temu umożliwiają uzyskanie, z jednej strony, informacji paleoetnograficznych dotyczących użytkowanych w przeszłości roślin i sposobu ich wykorzystywania. Z drugiej strony, wyniki badań przyczynią się także do lepszego zrozumienia historii zbiorowisk roślinnych rozwijających się w pobliżu badanych osad oraz pozwolą na opisanie wpływu człowieka na lokalne środowisko w trakcie różnych faz osadniczych. Szczególny nacisk zostanie położony na charakterystykę lokalnych lasów, które tworzyły część naturalnego środowiska wybranego przez neolitycznych osadników. Ponadto wyniki nowych badań archeobotanicznych i paleobotanicznych prób mogą mieć istotny wkład w dyskusję na temat historii roślinności stepowej w zachodniej części Niecki Nidziańskiej. Jest to istotny (i niewyjaśniony) problem badawczy, jako że ten typ roślinności może być pochodzenia antropogenicznego. W ramach projektu zaproponowane zostały także badania palinologiczne w dolinie rzeki Nidy, które mogą dostarczyć stanowiska wzorcowego, będącego ważnym wkładem do poznania dynamiki roślinności w badanym regionie, i które obejmie większość okresów holocenu.