Problemy ochrony środowiska i przyrody w Polsce okiem doktorantów pięciu krakowskich instytutów – nowa publikacja
Współczesna ochrona środowiska i przyrody mierzy się z wieloma problemami, przy ograniczonych środkach finansowych na ich zwalczanie. Aby jej działania były jak najbardziej efektywne, kluczowe jest sporządzenie listy problemów priorytetowych (do rozwiązania w pierwszej kolejności). Lista ta może wyglądać różnie w zależności od skali przestrzennej, w jakiej dany problem jest rozpatrywany. Przykładowo, zmiany klimatu mają wpływ globalny, podczas gdy zanieczyszczenie hałasem wywiera głównie skutki lokalne. W najnowszej publikacji naukowej, w oparciu o tzw. skanowanie horyzontu oraz sformalizowaną dyskusję techniką Delphi, określono, jakie są najważniejsze problemy ochrony środowiska i przyrody w Polsce na poziomie lokalnym i krajowym. W badaniu uczestniczyło dwudziestu sześciu młodych naukowców – doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Przyrodniczych i Rolniczych oraz Studium Doktoranckiego Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Prace były moderowane przez dr. hab. Piotra Skórkę z Instytutu Ochrony Przyrody PAN. Każdy z uczestników indywidualnie identyfikował najważniejsze problemy ochrony środowiska i przyrody w dwóch skalach przestrzennych. Każdy problem był następnie odpowiednio oceniany i przypisywany do szerszych kategorii podczas wspólnej dyskusji. Dane te wykorzystano w analizie tekstu, analizach przekrojowych i frekwencji, aby odpowiednio porównać kontekst oraz ważność zidentyfikowanych problemów między dwiema skalami przestrzennymi. Łącznie zidentyfikowano 115 problemów w skali lokalnej i 122 w skali krajowej. Wśród nich 30 problemów było identycznych dla obu skal. Ocena ważności była wyższa dla problemów krajowych niż lokalnych, co wynikało jednak z różnych zestawów problemów zidentyfikowanych w obu skalach. Problemy związane z urbanizacją, edukacją i zarządzaniem były ważniejsze w skali lokalnej, podczas gdy problemy związane z polityką, leśnictwem i konsumpcjonizmem były ważniejsze w skali kraju. Wyniki z przeprowadzonych badań mogą mieć znaczenie dla budowania odpowiedniej polityki ochrony środowiska i przyrody. Rozwiązania w niej zawarte powinny mieć charakter hierarchiczny i adaptacyjny; powinny skupiać się w pierwszej kolejności na najważniejszych problemach ogólnokrajowych, ale przy zachowaniu odpowiedniej elastyczności uwzględniającej lokalne różnice.
Powyższe badania przeprowadzone zostały w ramach kursu "Ekologia i ochrona przyrody" prowadzonego przez dr. hab. Piotra Skórkę, którego uczestnikami byli doktoranci Instytutu Botaniki PAN, Instytutu Fizjologii Roślin PAN, Instytutu Ochrony Przyrody PAN, Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN oraz Instytutu Zootechniki PIB. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Environmental Science and Pollution Research:
Skórka P., Banach A., Banasiak M., Bokalska-Rajba J., Bonk M., Czachura P., García-Rodríguez A., Gaspar G., Hordyńska N., Kaczmarczyk A., Kapłoniak K., Kociński M., Łopata B., Mazur E., Mirzaei M., Misiewicz A., Parres A., Przystałkowska A., Pustkowiak S., Raczyński M., Sadura I., Splitt A., Stanek M., Sternalski J., Wierzbicka A., Wiorek M., Zduńczyk P. 2021. Congruence between the prioritisation of conservation problems at the local and national scale: an evaluation by environmental scientists in Poland. Environmental Science and Pollution Research 28: 35317–35326. DOI
Photo: unsplash.com.